Homoniemen

Het Nederlands kent veel homoniemen. Men spreekt van een homoniem wanneer verschillende zaken met hetzelfde woord worden aangeduid. In het Esperanto komt dit veel minder vaak voor. Daarom zie je dat Nederlandse homoniemen in het Esperanto meestal met verschillende woorden worden vertaald. Een speciale categorie van homoniemen zijn werkwoorden die zowel overgankelijk als onovergankelijk kunnen worden gebruikt. Deze vindt u na het algemene overzicht.

Voor dit overzicht liggen nog enkele tientallen voorbeelden gereed om te worden ingevoerd. Kom dus af en toe op deze pagina terug om te kijken of er nog aanvullingen zijn.

Nederlands woordVoorbeeldzinnen in het EsperantoVertalingen in het Nederlands
aanbiedenNi devas proponi nian helpon, eĉ se ili verŝajne rifuzos ĝin.We moeten onze hulp aanbieden, ook al zullen ze die waarschijnlijk weigeren.
Oni prezentis al la jubileulo vojaĝon al Tahitio.De jubilaris kreeg een reis naar Tahiti aangeboden.
La manifestaciantoj enmanigis (prezentis) peticion al la urbestro.De demonstranten boden de burgemeester een petitie aan.
Mi ofertas la akciojn.Ik bied de aandelen te koop aan.
La leĝo pri ofertado kaj mendado.De wet van vraag en aanbod.
Keksoj estas favore ofertitaj.Biscuitjes zijn in de aanbieding
aangevenBonvolu doni al mi tiun libron.Geef me dat boek eens aan, alsjeblieft.
Barometro indikas la aerpremon.Een barometer geeft de luchtdruk aan.
La policisto montris la direkton.De agent gaf de richting aan.
Novaj vortoj estas markitaj (indikitaj, signitaj) per asterisko.Nieuwe woorden zijn aangegeven met een sterretje.
Estas malfacile difini la kaǔzon de la akcidento.Het is moeilijk de oorzaak van het ongeluk aan te geven.
La patro iris registrigi (enskribigi) sian filinon en la komunuma registrejo (komunuma matrikulo).De vader ging de geboorte van zijn dochter aangeven bij de burgerlijke stand.
(Doganisto:) Ĉu vi havas ion deklarendan?(Douanebeambte:) Hebt u iets aan te geven?
Mi opinias ke ni raportu la ŝtelon al la polico.Ik vind dat we de diefstal bij de politie aan moeten geven.
La perfidulo denuncis la partizanon.De verrader gaf de verzetsstrijder aan.
agendaMi notis la plej gravajn erojn de la tagordo en mia agendo.Ik noteerde de belangrijkste agendapunten in mijn agenda.
agentLa policano (policisto) arestis la asekuran agenton.De agent hield de verzekeringsagent aan.
apartLa strangeta sinjoro postulis apartan dormoĉambron.De aparte heer eiste een aparte slaapkamer.
artikelĈu vi jam legis la artikolon pri nova artikolo en nia leĝo laǔ kiu mi ne plu rajtas importi viajn artiklojn?Heeft u het artikel al gelezen over een nieuw artikel in onze wet volgens welke ik uw artikelen niet meer mag importeren?
balDum la balo oni rulis kelkajn pilkojn sur la dancejon.Tijdens het bal rolde men enkele ballen de dansvloer op.
bandTre gravas la ligo inter ni.De band tussen ons is erg belangrijk.
Li portis ruĝan rubandon en la haroj.Hij droeg een rode band in zijn haar.
La prelego estis surbendigita.De lezing werd op band vastgelegd.
La orkestro/muzikgrupo ludis laǔtan muzikon.De band speelde luide muziek.
Ĉi tiu libro havas tolan bindaĵon.Dit boek heeft een linnen band.
Tuj fliku vian pneǔ(matik)on!Plak je band onmiddellijk!
Mi volonte ekstravagancas (of: diboĉas)Ik mag graag uit de band springen.
La bilardisto karambolis laǔ tri randoj.De biljarter caramboleerde over drie banden.
La rokstelo iom hontas pro sia kolekto de cigaraj banderoloj.De popster schaamt zich een beetje voor zijn verzameling sigarenbandjes.
bankMi gvate sidis sur benko ĝis ŝi eliris el la banko kun la ŝtelita mono.Ik zat op een bankje op de uitkijk tot ze de bank verliet met het gestolen geld.
barPumpinte la biciklajn pneŭojn ĝis aerpremo de 4 baroj, li kontente iris al trinkejo.Nadat hij de fietsbanden had opgepompt tot een druk van 4 bar, ging hij tevreden naar een bar.
bedDe sia lito la malsanulo povis ĝui la bedojn de la ĝardeno.Vanuit zijn bed kon de zieke genieten van de bloembedden in de tuin.
beeldLa artikolo donas fidelan bildon de la vivo en la kibuco.Het artikel geeft een juist beeld van het leven in de kibboets.
Ŝia ideo pri la situacio ne estas tute ĝusta.Haar beeld van de situatie klopt niet helemaal.
La mondkoncepto de la helenojHet wereldbeeld van de oude Grieken
Sur la placo staras statuo de la caro Petro la Granda.Op het plein staat een beeld van tsaar Peter de Grote.
En la templo staras skulptaĵo de Venuso.In de tempel staat een beeld van Venus.
Marko estas la vivanta bildo de sia avo.Mark is het evenbeeld van zijn opa.
Iliaj infanoj estas la bildo mem de ĝentileco.Hun kinderen zijn het toonbeeld van beleefdheid.
bestaanLa estraro de Esperanto Nederlando konsistas el membroj de asocioj kiuj ne plu ekzistas.Het bestuur van Esperanto Nederland bestaat uit leden van verenigingen die niet meer bestaan.
bestrijdenEstas esence efike kontraǔbatali la inflacion.Het is van groot belang de inflatie effectief te bestrijden.
Li ĉiam akre kontestis ĉi tiun vidpunkton.Hij heeft deze zienswijze altijd fel bestreden.
Ni demandas nin, kiel la kostoj estos kovrataj (pagataj).We vragen ons af hoe de kosten zullen worden bestreden.
beursMi forgesis kunporti mian monujon al la borso.Ik heb vergeten mijn beurs mee te nemen naar de beurs.
Pro malaltigo de la stipendio, la studento ne plu manĝas freŝajn, sed nur putretajn pomojn.Wegens verlaging van zijn beurs, at de student geen verse appels meer, maar alleen beurse.
bevoegdPolicisto rajtas aresti deliktulojn.Een politieman is bevoegd delinquenten te arresteren.
Al nerajtigitoj estas malpermesite eniri.Verboden toegang voor onbevoegden.
Ni serĉas kvalifikitan (diplomitan) instruiston.We zoeken een bevoegde leraar.
Ĉu vi jam informis la koncernatajn instancojn?Heb je de bevoegde instanties al ingelicht?
bindenŜi ligis sian hundon per longa ĉeno al dika arbo.Ze bond haar hond met een lange ketting aan een dikke boom.
Ŝi bindis la libron per luksa ledo.Ze bond het boek met luxe leder.
boerLa farmisto melkas la bovinon.De boer melkt de koe.
Mi havas nur karoan bubon.Ik heb alleen een ruitenboer.
Post la manĝo li laǔte ruktas.Na het eten laat hij een flinke boer.
La buroj devenas de Nederlando.De Boeren stammen uit Nederland.
bordPostmanĝe, furioza lernanto ĵetis sian teleron al la nigra tabulo.Na het eten gooide een boze leerling zijn bord naar het schoolbord.
cijferPer nur dek ciferoj oni povas esprimi ĉiun nombron.Met slechts tien cijfers kun je elk getal uitdrukken.
Mi havas sufiĉan noton (sufiĉe da poentoj) por biologio.Ik heb een voldoendecijfer voor biologie.
demonstrerenAnstataǔ demonstri fizikajn leĝojn, la instruisto hodiaǔ manifestacias por pli alta salajro.In plaats van natuurkundige wetten te demonstreren, ging de leraar vandaag demonstreren voor een hoger salaris.
draadFadeno de mia pulovero rompiĝis, ĉar ĝi akcidente hokiĝis al la drato kiu ĉirkaǔas la herbejon. (drato = metalfadeno)Een draad van mijn trui was gebroken, doordat het per ongeluk was blijven haken aan het draad dat de wei omheinde.
dromenĈi-nokte mi sonĝis pri drakoj.Vannacht heb ik over draken gedroomd.
La tutan tempon ŝi revas pri sia edziniĝo.Ze (dag)droomt de hele tijd over haar huwelijk.
drukkenSub premo de la tempo la eldonisto presis la libron, malgraǔ tio ke ĝi estas erarplena.Door tijdsdruk drukte de uitgever het boek ondanks dat het veel fouten bevatte.
eigenTio ĉi estas mia propra ekzemplero.Dit is mijn eigen exemplaar.
Privata vojoEigen weg
Ĉu ŝparemo estas propra al la nederlandanoj (karakterizas la nederlandanojn)?Is zuinigheid de Nederlanders eigen?
En sia karakteriza maniero ŝi komfortigis ĉiujn.Op haar eigen wijze stelde ze iedereen op zijn gemak.
Pejzaĝo kun unika ĉarmoEen landschap met een geheel eigen charme
La membakitaj tortoj de la onklino gustas bonege.Tantes eigengebakken taart is verrukkelijk.
En kelkaj monatoj Karlo ellernis la svahilan lingvon.Binnen enkele maanden maakte Karel zich het Swahili eigen.
expresLi intence sendis la leteron eksprese.Hij stuurde de brief expres per expresse.
fluitenPost la koncerto de la fama flutisto, la publiko fajfe kaj aplaǔde petis ankoraǔan numeron.Na het concert van de beroemde fluitist, floot en klapte het publiek om een toegift.
geestFantomoj estas produktoj de la homa menso.Geesten (spoken) zijn een product van de menselijke geest.
Mi ne scias ĉu post la morto de korpo pluekzistos la animo.Ik weet niet zeker of na de dood van het lichaam de geest (ziel) zal voortbestaan.
Ni agis ne laŭ la litero, sed laŭ la spirito de la leĝo.Wij handelden niet naar de letter, maar naar de geest van de wet.
glasGlaso el vitro estas pli rompiĝema ol glaso el plasto.Een glas van glas is breekbaarder dan een glas van plastic.
houdenĈu mi povas konservi ĝin?Mag ik het houden?
Oni decidis okazigi konferencon.Er werd besloten een conferentie te houden.
Iuj homoj tenas serpentojn.Er zijn mensen die slangen houden.
Tenu mian kofron dum momento.Houd mijn koffer even vast.
Kiu ne observos (obeos) la regulojn, estos suspendita.Wie zich niet aan de regels houdt, wordt geschorst.
Ne deviu de la programo, alie ni havos kaoson.Houd je aan het programma, anders loopt alles in het honderd.
Mi kredis Rudolfon komencanto, sed li jam flue parolas Esperanton.Ik hield Rudolf voor een beginneling, maar hij spreekt al vloeiend Esperanto.
juistMi ĵus vizitis mian avinon.Ik heb (zo)juist mijn oma bezocht.
Mi ĝuste vizitis mian avinon, kiam ekpluvis.Ik was juist bij mijn oma op bezoek toen het begon te regenen.
kapucijnerĈi tiu pia kapuceno principe ne manĝas grizajn pizojn.Deze vrome kapucijner eet uit principe geen kapucijners.
kerkLa eklezio estas kontraǔ la organizado de borso en la preĝejo.De kerk wil niet dat er in de kerk een beurs wordt gehouden.
kettingLa koliero (kolĉeno) kiun ŝi ricevis de la edzo estas nun kvazaǔ ĉeno kiu ligas ŝin al li.Het kettinkje dat ze van haar man had gekregen, is nu als een keten die haar aan hem bindt.
knoopĈu mi alkudru novan butonon?Zal ik even een nieuwe knoop aannaaien?
Estas nodo en mia naztuko, sed mi havas nenian ideon, kion mi devas memori.Er zit een knoop in mijn zakdoek, maar ik heb geen idee wat ik moet onthouden.
Nodu la ŝnuron.Leg een knoop in het touw.
La fadeno tute implikiĝis.Het garen zit helemaal in de knoop.
Kun rapideco de naǔ nodoj la ŝipo koliziis kontraǔ glacimonto.Met een snelheid van negen knopen liep het schip op een ijsberg.
kraanPost kiam la gruo finis sian laboron, daǔris ankoraǔ horon antaǔ ol refunkciis la kranoj.Nadat de (hijs)kraan zijn werk had gedaan, duurde het nog een uur voordat de kranen het weer deden.
latenKial vi lasas lin ludi ekstere? (Kial vi permesas ke li ludu ekstere?)Waarom laat je hem buiten spelen?
Mi lasis la edzon hejme.Ik heb mijn man thuis gelaten.
Ni iru.Laten we gaan.
Mi igis lin labori pli rapide.Ik liet hem harder werken.
Mi konstruigis novan domon.Ik liet een nieuw huis bouwen.
lijnRekta, kurba linioEen rechte, een kromme lijn
Reto de aǔtobusaj linioj kovras la tutan urbon.Een net van buslijnen doorkruist de gehele stad.
Mi instaligis telefonlineon inter la salono kaj la studoĉambro.Ik heb een telefoonlijn laten aanleggen tussen de huiskamer en de studeerkamer.
Kroketoj estas bongustaj, sed grasigaj.Kroketten zijn lekker, maar slecht voor de lijn.
Krudaĵoj estas sveltigaj (ne estas grasigaj).Rauwkost is goed voor de lijn.
Li denove dietas (penas sveltiĝi, sveltumas).Hij doet weer aan de lijn.
marktMi aĉetis azenon en la foiro.Ik heb op de markt een ezel gekocht.
Legomojn mi ĉiam aĉetas en la bazaro.Groentes haal ik altijd op de markt.
Ĉu estas merkato por tia libro?Is er een markt voor zo’n boek?
meesterMalgraǔ ke li estas magistro pri juro, li iĝis dommastro kiu majstre pianludas.Ondanks dat hij meester in de rechten is, werd hij een huisman die meesterlijk piano speelt.
neefLa filo de mia onklo estas mia kuzo.De zoon van mijn oom is mijn neef.
La filo de mia frato estas mia nevo.De zoon van mijn broer is mijn neefje.
onderwerpLa unua temo de la gramatika leciono estas la subjekto.Het eerste onderwerp van de grammaticales is het onderwerp.
partijMi ne ŝatas politikajn partiojn, mi nur vizitas festojn.Ik houd niet van politieke partijen, ik ga alleen naar partijtjes.
La violonisto ne bone studis sian partion.De violist had zijn partij niet goed geoefend.
Ĉi tie mi trovis kvanton da malnovaj libroj.Hier vond ik nog een partij oude boeken.
prijsSe mi gajnus la premion mi povus pagi tiajn prezojn.Als ik de prijs zou hebben gewonnen, zou ik zulke prijzen kunnen betalen.
puntPor la diktaĵo zorgu ke via krajono havu akran pinton, kaj atentu ke eĉ la forlaso de punkto kostos al vi poentojn!Zorg er bij het dictee voor dat uw potlood een scherpe punt heeft, en let erop dat zelfs het weglaten van een punt u punten zal kosten!
rechtĈu krimuloj rajtas studi juron?Hebben ciminelen het recht om recht te studeren?
regelLa severa regulo estas klarigita sur tiu paĝo ekde la deka linio.De strenge regel wordt op die pagina, vanaf regel tien, uitgelegd.
ruikenEĉ mi povas flari ke li odoras je fiŝo.Zelfs ik kan ruiken dat hij naar vis ruikt.
schepenLa skabeno permesis la enhaveniĝon de du grandaj ŝipoj.De schepen gaf toestemming voor het binnenvaren van twee grote schepen.
schoolLi ankoraǔ frekventas lernejon.Hij zit nog op school.
Hodiaǔ ne estas lecionoj, ĉar la instruisto edziĝos.Vandaag is er geen school, want de meester gaat trouwen.
William Auld apartenas al la skota skolo.William Auld behoort tot de Schotse school.
Benko (aro) da fiŝoj pasis.Een school vissen zwom voorbij.
schuldEstas mia kulpo ke la ŝuldo tiel altiĝis.Het is mijn schuld dat de schuld zo is opgelopen.
spanningLa spano de ponto estas la distanco inter du pilieroj.De spanning van een brug is de afstand tussen twee pijlers.
Kurento de alta tensioEen elektrische stroom van hoge spanning
Pasis semajnoj antaǔ ol mi eksciis la rezulton de la ekzameno; la malcerteco estis neeltenebla.Het duurde weken voordat de uitslag van het examen kwam; de spanning was ondraaglijk.
La deklaroj de la ĉefministro kaǔzis gravan streĉitecon en la rilatoj kun Malproksimio.De verklaringen van de minister-president hebben aanleiding gegeven tot ernstige spanning in de verhouding met Verweggistan.
La streĉiteco estis preskaǔ palpebla.De spanning was om te snijden.
Suspenso estas esenca ingredienco de bona krimfilmo.Spanning is een essentieel ingrediënt van een goede misdaadfilm.
Vergelijk: Suspensplena (ekscita, nervostreĉa) libroEen spannend boek
spoorMi sekvis ensablajn spurojn de besto.Ik volgde sporen van een dier in het zand.
Filikoj havas sporojn.Varens hebben sporen.
Mi prefere vojaĝas fervoje.Ik reis het liefst per spoor.
Pro la akcidento obstrukciĝis la trako.Door het ongeval was het spoor gestremd.
La vakero spronis sian ĉevalon.De cowboy gaf zijn paard de sporen.
staatLa rifuĝinta tirano forlasis la ŝtaton en mizera stato.De gevluchte tiran liet de staat (land) in miserabele staat (toestand) achter.
steenPopoloj kiuj ne povas fari brikojn, kolektas la necesajn ŝtonojn en la naturo.Volkeren die geen (bak)stenen kunnen maken, verzamelen de benodigde stenen in de natuur.
strikLa banto de via laĉo loziĝis.De strik van je veter zit los.
Li trovis kuniklon en la ŝnurkaptilo.Hij vond een konijn in de valstrik.
Oni faris insidon kontraǔ mi.Er werd een valstrik voor me gespannen.
insida demandostrikvraag
strijkenOni malhisis la flagon por gladi ĝin.Men streek de vlag om hem te strijken.
toiletEllitiĝinte, ŝi unue iras al la necesejo kaj poste faras sian tualeton.Als ze opstaat, gaat ze eerst naar het toilet en maakt daarna haar toilet op.
veerPavoj havas belegajn plumojn.Pauwen hebben prachtige veren.
La pramo ne funkcias, ĉar rompiĝis risorto.Het veer is uit de vaart, omdat er een veer is geknapt.
verdienenLi perlaboras milojn da eŭroj tage, kvankam li tion ne meritas.Hij verdient duizenden euro’s per dag, hoewel hij dat eigenlijk niet verdient.
vreemdTiu strangulo venas el fremda lando.Dat vreemde persoon komt uit een vreemd land.
wegenŜi ne pesas sin, ĉar ŝi ne volas scii kiom ŝi pezas.Ze weegt zich niet, want ze wil niet weten hoeveel ze weegt.
welLi diras ke ne, sed mi kredas ke jes.Hij zegt van niet, maar ik denk van wel.
Karin neniam helpas nin, sed ŝi ja deziras profiti de nia laboro.Karin helpt ons nooit, maar ze wil wel profiteren van ons werk.
Iuj nubskrapuloj estas ne malpli ol cent etaĝojn altaj.Sommige wolkenkrabbers zijn wel honderd verdiepingen hoog.
Ĉu vi ne emas? — Jes ja, sed mankas tempo.Heb je geen zin? — Jawel, maar geen tijd.
zoudenMi neniam fumus cigaron.Ik zou nooit een sigaar roken.
Ĉu vi povus viziti min hodiaǔ?Zou je vandaag bij me langs kunnen komen?
Ŝi diris ke ŝi baldaǔ venos.Ze zei dat ze snel zou komen.
Ŝi postulis ke ni baldaǔ venu.Ze eiste dat we snel zouden komen.
Ĉiuj ekstaris, ĉar la reĝino estis baldaǔ alvenonta.Iedereen stond op, omdat de koningin spoedig zou arriveren.
La kafejo estis malfermota, kiam mi frapis ĝian pordon.Het café zou zo opengaan, toen ik op de deur klopte.
Vi promesis helpi.Je zou helpen.
Ĉu pluvos?Zou het gaan regenen?
Laǔ ŝi, li malsukcesis.Volgens haar zou hij gezakt zijn.

Overgankelijke en onovergankelijke werkwoorden

Sommige Nederlandse werkwoorden zijn zowel overgankelijk als onovergankelijk. In het Esperanto is dat vrijwel nooit het geval. Ook hier is dus sprake van een categorie woorden die in het Nederlands in zekere zin homoniem zijn, maar in het Esperanto niet. In de meeste gevallen is het basiswoord in het Esperanto overgankelijk:

Nederlands woordVoorbeeldzinnen in het EsperantoVertalingen in het Nederlands
brekenMi rompis la tason, do la taso rompiĝis.Ik brak het kopje, dus het kopje brak.
beginnenIli komencis la batalon, do la batalo komenciĝis.Zij begonnen het gevecht, dus het gevecht begon.

De gevallen waarin het Nederlandse werkwoord zowel overgankelijk als onovergankelijk is, terwijl het basiswerkwoord in het Esperanto onovergankelijk is, vormen dus een minderheid. Deze groep werkwoorden is te leren. De volgende Esperantowoorden zijn onovergankelijk:

EsperantoNederlands
bolikoken
brulibranden
ĉesiophouden
degeli(ont)dooien
droniverdrinken
flirtiwapperen
frostibevriezen
haltistoppen, stilhouden
krevibarsten, kraken
pendihangen
soniklinken. luiden
sonoriluiden
startistarten
ŝprucispuiten, sproeien
tintiklinken
veturirijden (varen, vliegen)

Op grond van bovenstaande lijst zeg je dus:

EsperantoNederlands
Mi veturigos vin hejmen.Ik zal je naar huis rijden.
La akvo ŝprucis el la tubo.Het water spoot uit de slang.

Nederlands

Nederlands

English

English

Esperanto

Esperanto